Jakie są przyczyny próchnicy zębów?

Europejczycy aż do XVIII wieku uważali, że próchnicę zębów powoduje robak ukrywający się pod powierzchnią zęba. Dziś wiadomo, że odpowiadają za nie mikroskopijne organizmy – bakterie „łakome” na cukier. Dowiedz się, dlaczego zęby dotyka próchnica i jak się przed nią chronić – bo zdrowy uśmiech jest tego wart!

Co powoduje próchnicę zębów?

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), próchnica to proces patologiczny pochodzenia zewnątrzustrojowego, który prowadzi do odwapnienia i proteolitycznego rozpadu twardych tkanek zęba^[1]. Jest to również najczęstsza choroba cywilizacyjna^[2].

Powodują ją bakterie próchnicotwórcze, tzw. kariopatogeny – np. Streptococcus mutans. Mają one zdolność przyczepiania się do powierzchni zębów i wytwarzania rozpuszczalnych oraz nierozpuszczalnych wielocukrów stanowiących podstawę płytki nazębnej. Ponadto kariopatogeny fermentują węglowodany do kwasów organicznych, w tym kwasu mlekowego^[3]. Związki te niszczą, rozpuszczają szkliwo, a następnie powodują ubytek w zębie – wtedy pojawia się w nim „dziura”.

Nawyki zwiększające ryzyko rozwoju próchnicy zębów

Za rozwój próchnicy, zgodnie z przedstawianą wyżej definicją WHO, odpowiadają czynniki zewnętrzne. Należą do nich nieprawidłowe nawyki przyczyniające się do powstawania ubytków w zębach.

Zła dieta

Dieta bogata w cukry proste i dwucukry to raj dla bakterii. Sacharoza, glukoza, fruktoza czy maltoza to paliwo dla mikroorganizmów powodujących próchnicę. Jeżeli często sięgasz po słodycze i słodkie napoje, dokarmiasz bakterie. W efekcie mogą one produkować kwasy bezwzględne dla szkliwa.

Szczególnie szkodliwe dla zębów są lepkie słodycze (np. krówki, owocowe rozpuszczalne gumy do żucia), które przyklejają się do ich powierzchni. Sprzymierzeńcami próchnicy są też słodkie napoje gazowane, które oprócz cukru zawierają kwasy osłabiające szkliwo.

Używanie nieodpowiedniej pasty

W paście, której używasz, musi znajdować się odpowiednia ilość fluoru. W przypadku dorosłych powinno to być 1100-1400 ppm^[4]. Fluor ma ogromne znaczenie dla profilaktyki próchnicy. Wspiera mineralizację tkanki zębów oraz pomaga hamować wzrost bakterii próchnicotwórczych^[5].

Do przeciwdziałania próchnicy przyda Ci się również pasta usuwająca osad nazębny. Jego warstwa jest barierą dla fluoru, który wspiera kondycję szkliwa. Dlatego bez pasty pomagającej pozbyć się osadu nie jesteś w stanie kompleksowo przeciwdziałać próchnicy.

Nieprawidłowa technika czyszczenia zębów

Zęby to nie tylko ta powierzchnia, którą widać, gdy się uśmiechasz. Musisz je myć zarówno z przodu, od góry, od tyłu (od strony języka i podniebienia), jak i oczyszczać powierzchnie międzyzębowe. Tam też osadza się płytka nazębna, bakterie i resztki jedzenia!

Zęby myj minimum 2 raz dziennie – przez 2 minuty rano i wieczorem. Przed szczotkowaniem użyj nici, aby usunąć drobiny pokarmu z przestrzeni międzyzębowych, natomiast po umyciu zębów przepłucz usta specjalnym płynem (np. Eludril Care lub Eludril Ortho) ze składnikami pomagającymi zwalczać bakterie i wspierającymi ochronę szkliwa. Docierają one do zakamarków niedostępnych dla szczoteczki i nici dentystycznych.

Próchnica nie pojawia się bez powodu – to efekt działania bakterii, które „dokarmiasz”, spożywając cukry. Jej pojawianiu się sprzyja także nieprawidłowa technika mycia zębów. Jak nie dać się próchnicy? Ogranicz słodycze, słodkie i gazowane napoje, a co najważniejsze: sumiennie i prawidłowo myj zęby – dobrą pastą zawierającą składniki pomagające wzmocnić szkliwo i usuwać osad nazębny.

^[1] Tamże.

^[2] Szkaradkiewicz-Karpińska A.: Próchnica zębów i mucyny ślinowe. Hygeia Public Health 2019; 54(3): 159-164

^[3] Tamże.

^[4] Kasiak M., Kasiak M.: Pasty do zębów – skład i działanie. Farmacja Polska 2009;65(9): 665-672. https://ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2009/9/12%20%20Pasty%20do%20zebow.pdf

^[5] Błaszczyk I., Ratajczak-Kubiak E., Birkner E.: Korzystne i szkodliwe działanie fluoru. Farmacja Polska 2009; 65(9): 623-626

admin